سوکرالوز یکی از معروف ترین شیرین کننده های مصنوعی است؛ کاربرد سوکرالوز به دلیل ویژگی های منحصر به فرد مانند صفر کالری بودن در پخت و تهیه مواد غذایی مختلف بسیار به چشم می خورد. اما آیا سوکرالوز به اندازه کافی ایمن است؟ عوارض سوکرالوز چیست؟

از جمله عوارض سوکرالوز به می توان به تاثیر منفی این نوع شیرین کننده بر قند خون و سایر مشکلات اشاره کرد که در ادامه بیشتر درباره عوارض و معایب سوکرالوز صحبت خواهیم کرد. 

سوکرالوز چیست؟

سوکرالوز نوعی شیرین کننده مصنوعی است که در صورت استفاده مقدار کمی از این محصول، شیرینی زیادی به مواد خوراکی و نوشیدنی ها می بخشد. به طوری که شیرینی سوکرالوز از سایر شیرین کننده های مصنوعی مانند آسپارتام و ساخارین نیز بیشتر است. 

به دلیل اینکه سوکرالوز از لحاظ طعم، ثبات و البته ایمنی در وضعیت بهتری به نسبت رقبای خود قرار دارد، بنابراین کاربرد آن نیز گسترده تر می باشد. یکی از مهم ترین دلایل استفاده از سوکرالوز در مواد غذایی مختلف طعم شیرین آن است که به هیچ وجه برخلاف بسیاری از شیرین کننده های مصنوعی دیگر طعم تلخی در دهان ایجاد نمی کند. 

از آنجا که بدن انسان قادر به تجزیه سوکرالوز نیست بنابراین بدون هیچ گونه تغییر حالتی از بدن خارج می شود. کاربرد سوکرالوز در صنایع غذایی مختلف بسیار گسترده است و از جمله رایج ترین محصول سوکرالوز می توان به اسپلندا اشاره کرد. 

آیا شیرین کننده سوکرالوز بی خطر است؟

به گفته بسیاری از کارشناسان و سازمان های جهانی، سوکرالوز بی خطر است. با این حال برخی تحقیقات نشان می دهد که سوکرالوز بی خطر نیست و ممکن است سطح انسولین را مختل کرده، باعث افزایش وزن شود و بیماری های قلبی و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

به همین دلیل سوکرالوز بیش از ۲۰ سال است که موضوعی بحث برانگیز است. مطالعات یکی پس از دیگری اثرات منفی سوکرالوز بر سلامت انسان را آشکار می کنند. اما صنعت تولید سوکرالوز مدام مقاله های منفی را رد می کند و این داستان ادامه دارد. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) سوکرالوز را برای مصرف انسان در همه غذاها و نوشیدنی ها و حتی در دوران بارداری بی خطر اعلام کرده است.

در واقع هیچ مطالعه انسانی برای تعیین ایمنی سوکرالوز وجود ندارد. بیشتر تحقیقات در مورد ایمنی غذایی سوکرالوز در موش ها انجام شد. همچنین شواهدی وجود ندارد که به صورت قطعی نشان دهد که سوکرالوز باعث سرطان در انسان است. در واقع ما به طور قطعی نمی دانیم که سوکرالوز بی خطر است یا خیر. با این وجود، آژانس های دولتی و جامعه علمی به مردم اطمینان می دهند که این شیرین کننده هیچ خطری برای سلامتی ندارد.

نگرانی های ایمنی مربوط به شیرین کننده سوکرالوز حول این واقعیت می چرخد که این ماده به طبقه ای از مواد شیمیایی به نام کلریدهای آلی تعلق دارد که برخی از انواع آنها سمی یا سرطان زا هستند. با این حال، وجود کلر در یک ترکیب آلی به هیچ وجه سمی بودن آن را تضمین نمی کند.

از طرفی نحوه متابولیسم سوکرالوز ممکن است خطر سمی بودن آن را کاهش نشان دهد. به عنوان مثال سوکرالوز در چربی بسیار نامحلول است بنابراین مانند سایر کلریدهای آلی در چربی تجمع نمی یابد و همین عامل از خطر آن برای سلامتی می کاهد.

فواید سوکرالوز چیست؟

قبل از اینکه درباره معایب سوکرالوز صحبت کنیم، بهتر است با مزایای این محصول آشنا شوید تا از دلیل استفاده گسترده آن را در تهیه محصولات مختلف آگاه شوید. از جمله فواید مصرف سوکرالوز عبارتند از:

• بخش اعظمی از سوکرالوز بدون اینکه در بدن دچار تغییر شود از بدن دفع می شود.
• کالری سوکرالوز تقریبا صفر است.
• این قند مصنوعی حلالیت خوبی دارد و در آب، اتانول و متانول به راحتی حل می شود.

عوارض و خطرات سوکرالوز

نوبتی هم هم باشد نوبت دانستن خطرات سوکرالوز است. از جمله عوارض این شیرین کننده مصنوعی عبارتند از:

سوکرالوز و دیابت

درباره ارتباط مصرف سوکرالوز و دیابت تحقیقات بسیار زیادی انجام شده است و نتیجه این بوده است که عوارض این قند مصنوعی بر سطح قند خون و انسولین به سیستم بدنی فرد بستگی دارد. مصرف این نوع شیرین کننده هیچ تاثیری بر سطح قند خون و انسولین بعضی افراد ندارد، اما در برخی از افراد باعث افزایش قند خون و سطح انسولین آنها می شود. 

طبق چندین مطالعه علمی سوکرالوز به وضوح بر سطح انسولین انسان و سطح قند خون تأثیر دارد که همه اینها به افزایش خطر ابتلا به دیابت کمک می کند.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ تأیید کرد که سوکرالوز توانایی کاهش حساسیت به انسولین را دارد. حساسیت به انسولین تضمین می کند که انسولین قند خون را به طور موثری برای دریافت انرژی به سلول های شما منتقل می کند. حساسیت پایین به انسولین نشانه ضعف سلامتی و مبتلا شدن به دیابت نوع ۲ است.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که مصرف شیرین کننده های مصنوعی مانند سوکرالوز باعث افزایش مقاومت به انسولین می شود. مقاومت انسولینی زمانی اتفاق می افتد که سلول های شما در برابر انسولین مقاومت می کنند و می تواند منجر به دیابت نوع ۲ شود.

در مطالعه روی افراد چاق مشخص شد سوکرالوز باعث افزایش سطح انسولین و گلوکز خون و کاهش حساسیت به انسولین می شود. بنابراین ، سوکرالوز ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ شود. طبق آزمایشات و مطالعات انجام شده، افراد چاق بسیار بیشتر از سایر افراد در معرض عوارض سوکرالوز قرار دارند. 

در آزمایشات دیگری مشخص شده است که مصرف روزانه نوشابه های رژیمی حاوی سوکرالوز خطر ابتلا به دیابت نوع دو و سندروم متابولیک را افزایش می دهد. 

سوکرالوز و بیماری های گوارشی

یکی دیگر از خطرات سوکرالوز در صورت مصرف بیش از حد آن سندروم روده تحریک پذیر و بیماری کرون است. مصرف مداوم سوکرالوز تاثیر منفی بر باکتری های روده گذاشته و به پروبیوتیک های روده آسیب می زند که همین موضوع منجر به آسیب به دیواره روده و در نهایت بیماری های گوارشی می شود.  

عوارض سوکرالوز در پخت و پز

طبق تحقیقات انجام شده، در صورتی که سوکرالوز بیش از حد در حرارت قرار بگیرید، مواد سمی خطرناکی تولید می کند. پخت و پز در دماهای بالا باعث ایجاد کلروپروپانول می شود که این ترکیب بسیار خطرناک است و در این صورت سوکرالوز سرطان زا می شود. بنابراین در مصرف سوکرالوز برای پخت و پز باید حواستان به افزایش دما باشد تا از عوارض جبران ناپذیر سوکرالوز در امان باشید. 

لاغری و سوکرالوز

بسیاری بر این باور هستند که سوکرالوز نوعی شیرین کننده بدون کالری است و می تواند برای کاهش وزن و لاغری مناسب باشد. اما طبق تحقیقات انجام شده مشخص شده است که ارتباطی بین مصرف سوکرالوز و لاغری وجود ندارد. 

سوکرالوز و دیگر شیرین کننده های مصنوعی به همان اندازه که شکر احساس سیر شدن را القاء می کنند این حس را به افراد منتقل نمی کنند بنابراین این عدم رضایت باعث می شود غذای بیشتری مصرف شود تا به  رضایت برسند و در نتیجه  منجر به افزایش وزن می شود.

شیرین کننده های کم کالری مانند سوکرالوز میل شدید به قند و وابستگی به قند را افزایش می دهند زیرا بسیار شیرین هستند. تحقیقات نشان می دهد که فریب مغز با طعم های شیرین بدون قند ارزش  طعم شیرینی را به عنوان یک سیگنال فیزیولوژیکی برای افزایش انرژی تضعیف می کند .

بیماری قلبی

بیماری های قلبی عامل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است و سوکرالوز با افزایش خطر بیماری های قلبی مرتبط است. مطالعات نشان می دهد که شیرین کننده های مصنوعی مانند آسه سولفام پتاسیم یا سوکرالوز ممکن است منجر به چاقی، فشار خون بالا، سندرم متابولیک، سکته، بیماری قلبی شود با این حال، مصرف زیاد قند و شکر بسیار بیشتر از سوکرالوز با بیماری های قلبی مرتبط است.

عوارض سوکرالوز در بارداری

یکی از مهم ترین دوران زندگی بانوان، دوره بارداری و شیردهی است که تغذیه مناسب در این دوران به شدت توصیه می شود. سوالی که در اینجا مطرح است این است که عوارض سوکرالوز در بارداری چیست؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که عوارض سوکرالوز بر مادران باردار، شیرده و جنین دیده نشده است. زیرا همان طور که گفتیم بخش اعظمی از سوکرالوز بدون اینکه جذب شوند از بدن دفع می شود. اما با این تفاسیر به دلیل مهم بودن دوران بارداری و شیردهی، مصرف بدون مشورت پزشک این ماده به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

آیا مصرف سوکرالوز برای کودکان خطرناک است؟

مصرف شیرین کننده های مصنوعی اعم از سوکرالوز در کودکان طبق مقادیر تعیین شده از طرف سازمان بهداشت جهانی کاملا ایمن اعلام شده است. اما از آنجا که درباره عوارض مصرف شیرین کننده های مصنوعی در کودکان تحقیقات کامل نشده است مصرف مداوم آن در کودکان توصیه نمی شود.